Slotzitting over IJsseldelta-Zuid bij de Raad van State - donderdag 17 september 2015
17 september 2015. Vandaag vond de slotzitting over bestemmingsplan IJsseldelta-Zuid plaats in de raadszaal van de Raad van State in Den Haag. Tegenover elkaar stonden de Natuurvereniging IJsseldelta en de combinatie Kampen, Overijssel, Flevoland en het ministerie van Economische Zaken. Inzet was de vraag of het bestemmingsplan IJsseldelta-Zuid mag worden uitgevoerd, met een vaarweg voor de pleziervaart čn de vernietiging van een deel van het rietmoeras aan het Drontermeer, waardoor de leefomgeving van roerdomp en karekiet wordt verkleind.
ADCtoets, een primeur in de Raad van State-zitting
In februari van dit jaar vernietigde de Raad van State de plannen voor de bouw van 1300 woningen aan de bypass in een “tussenuitspraak” en droeg het rechtscollege de overheden op een zogenaamde ADCtoets uit te voeren. Dat is een toets waarin alle mogelijke alternatieven (A) worden besproken, en wordt aangetoond dat er voor de aanleg van de bypass “dwingende redenen van groot openbaar belang” (D) zijn en dat aangerichte natuurschade voldoende wordt gecompenseerd (C).
Bijzonder aan deze zitting over IJsseldelta-Zuid is dat de Raad van State voor het eerst in de Nederlandse rechtsgeschiedenis een ADCtoets beoordeelt. (De Natuurbeschermingswet voorziet in de mogelijkheid zo’n ADCtoets op te leggen)
De Natuurvereniging had de uitkomst van deze ADCtoets in een zienswijze bestreden: er wordt teveel rietmoeras bij het Drontermeer vernietigd zodat de leefomgeving van roerdomp en grote karekiet wordt verkleind en compensatie voor dat vernietigde leefgebied wordt onvoldoende en niet op tijd geboden. Volgens de Natuurvereniging zijn er twee alternatieven die minder natuurschade teweeg brengen: dijkversterking (i.p.v. een bypass) en een bypass zonder vaarweg voor de recreatievaart.
Contouren van de klimaatdijk met op de achtergrond Kampen. Foto Bram van der Biezen
De zitting
De overheden kwamen nu in hun berekeningen over verstoring en verlies van rietmoeras aan het Drontermeer uit op een oppervlakte van 1,7 i.p.v. de eerdere 2,7 hectare (genoemd in de “Passende beoordeling”). Dat leidde tot de nodige vragen van de Raad van State. De vraag kwam aan de orde of er met de aanleg van het nieuwe rietmoeras van 8 ha. aan de Buitendijkse weg sprake was van mitigatie of van compensatie. De Natuurvereniging verdedigde dat dit laatste het geval was en dat volgens de Natuurbeschermingswet zo’n gebied eerst in gebruik genomen moet zijn door de vogels en dat dan pas kan worden begonnen met de werkzaamheden – dat zou op zijn vroegst in 2017 zijn. Dat zou ook in lijn zijn met een recente uitspraak van het Europese Hof van Justitie waaraan de Raad van State juist over deze materie advies had gevraagd.
De overheden, vertegenwoordigd door de landsadvocaat, meenden dat er sprake was van mitigatie en dat het rietmoeras van 8 ha. begin 2016 zeker voor 1/3 deel gereed zou zijn voor roerdomp en grote karekiet en dat daarom in 2016 kon worden begonnen met het weggraven van het (oude) rietmoeras aan het Drontermeer, zodat de bypass daarin kan uitmonden.
Recreatievaart en fietspad over Reevedam wel of niet verstorend?
De overheden beweerden dat de 12.000 vaarbewegingen (eerder was sprake van 17.000, maar dat cijfer is bijgesteld door de vernietiging van dorp Reeve) van pleziervaartuigen en de aanleg van een fietspad over de Reevedam naar de Drontermeerdijk geen noemenswaardige verstoring teweeg zou brengen en dat deze verstoring teniet gedaan zou worden door zogenaamde “zoneringsmaatregelen” langs het Drontermeer. Geen sterke bewering!
De Natuurvereniging bestreed dat door erop te wijzen dat de voorgestelde “zoneringsmaatregelen” misschien wel de kano’s uit het riet houden, maar nooit de verstorende (geluids)effecten van de recreatievaart en de fietsers teniet kunnen doen. Een bypass zonder vaargeul kent veel minder verstorende effecten rond het bestaande rietmoeras aan het Drontermeer en zou daarom een goed alternatief zijn.
Hans Messelink en Hans Hartong op het bordes van de Raad van State. Om hen heen Zwartendijkers en leden van de Natuurvereniging
Alternatieven
Naast het alternatief van een bypass zonder vaarweg droeg de Natuurvereniging nog een alternatief aan: een klassieke dijkversterking van de bestaande IJsseldijken zou het gebied tussen Zwolle en Kampen weer veilig kunnen maken en laten voldoen aan de normen van de Waterwet. Voor deze dijkversterking vraagt het Waterschap Groot Salland juist vandaag krediet aan haar bestuur. De dijkversterking is berekend zónder het effect van een bypass omdat de faalkans bij de inlaat en bij de Roggebotsluis riskant hoog is. Door deze klassieke dijkversterking zou de aanleg van de bypass overbodig worden. Voor dit betoog was bij de Raad van State weinig aandacht en begrip. De doelstelling van 41 cm waterstandsdaling bij Zwolle was immers ook een (wettelijke) opdracht, zo luidde de redenering. Van deze 41 cm waterstandsdaling zou fase 1 van de bypass er 12 cm leveren. De overige 29 cm waterstandsdaling wordt bereikt door de zomerbedverdieping.
Uitspraak en mogelijkheden
De Raad van State doet over 6-12 weken uitspraak.
Er zijn in principe vier uitspraken mogelijk:
1e de bypass wordt aangelegd inclusief een vaarweg voor pleziervaart (op deze vaarweg rust nu een Voorlopige Voorziening, wat betekent dat die nu niet mag worden aangelegd)
2e de bypass wordt aangelegd zonder vaarweg, wat een aanpassing van het plan en de verleende vergunningen vereist
3e De aanleg van de bypass (met of zonder vaarweg) wordt (deels) uitgesteld tot 2017 omdat het nieuwe rietmoeras aan de Buitendijkse weg dan pas geschikt is om de grote karekiet en roerdomp te huisvesten
4e Een vierde mogelijkheid, geen bypass aanleggen, lijkt na de zitting van vandaag onwaarschijnlijk.
Zie voor dat verschil tussen mitigatie en compensatie ook een artikel van advocate Marieke Kaajan op http://www.envir-advocaten.com/nl/mitigatie-en-compensatie--toepassing-arrest-briels . Onder punt 7 wordt de tussenuitspraak van de Raad van State over IJsseldelta-Zuid onder de loep genomen.
Bart Zeven
|
